ใช่ว่าเราจะใช้ประโยชน์จาก “มะนาว” เพียงแค่ในการปรุงรสอาหาร หรือเป็นส่วนผสมในเครื่องดื่มเท่านั้น มะนาวยังมีสารอาหารมากมายที่มีสรรพคุณที่ดีต่อสุขภาพของคนเรา
ผ่านหน้าแล้ง มีนา เมษา มาหมาดๆ อากาศค่อนข้างร้อน มะนาวค่อนข้างแพง ดูๆ แล้วลูกงามๆ นี่น่าจะแตะๆ 10 บาทต่อลูกได้กระมัง อันนี้ขึ้นอยู่กับอุปสงค์และอุปทานคงจะว่ากันไม่ได้ ว่ากันว่าอาหารไทยเวลาจะเรียกหาความเปรี้ยวนี่มะนาวมักจะถูกคิดถึงเป็นอันดับแรกๆ เชียว รสชาติเปรี้ยวๆ กลิ่นหอมเฉพาะๆ มะนาวจรรโลงสร้างสรรค์ความอร่อยให้เมนูอาหารไทยมานัก คนไทยใช้ประโยชน์จากมะนาวกันมาช้านานไม่ว่าจะใช้ในด้านเป็นเครื่องปรุงอาหาร เครื่องดื่ม หรือแม้จะใช้ประโยชน์จากสรรพคุณทางยาก็แล้วแต่
มะนาว พืชตระกูล Citrus วงศ์ Rutaceae เช่นเดียวกับพืชจำพวกส้มชนิดอื่นๆ มีผลสีเขียวกลมแป้น เปลือกมีน้ำมันหอมระเหยมากมาย เนื้อและน้ำมีรสชาติเปรี้ยวและมีกลิ่นหอมเฉพาะ เชื่อว่ามีถิ่นกำเนิดในบริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย ติดต่อกับพม่าผ่านลงไปยังมาเลเซีย
มะนาวขึ้นชื่อว่าเป็นไม้ผลที่ขึ้นชื่อว่าเต็มไปด้วยไวตามินซี (Vitamin C) ในมะนาวหนึ่งผลนี่มีไวตาตามินซีมากกว่า 30 % เชียว นอกจากนี้มะนาวยังประกอบไปด้วยสารอาหารที่สำคัญอื่นๆ อย่าง เส้นใย ไวตามินบี 1 ไวตามินบี 2 ไวตามินบี 3 ไวตามินบี 5 ไวตามินบี 6 แคลเซี่ยม เหล็ก แม็กเนเซียม ฟอสฟอรัส โปแตสเซี่ยม โซเดียม ฯลฯ ดังนั้นนอกจากมะนาวจะถูกใช้เป็นเครื่องปรุงอาหารเพื่อให้กลิ่นให้ความเปรี้ยวเฉพาะ ให้รสชาติอร่อยๆ แก่เครื่องดื่มหลากชนิดแล้ว มะนาวยังมีสรรพคุณที่ดีและถูกใช้ประโยชน์ทางด้านสุขภาพอย่างมากมาย
มะนาวรักษาอาการโรคเลือดออกตามไรฟัน
โรคเลือดออกตามไรฟัน (Scurvy) มีสาเหตุหลักๆ มาจากการขาดไวตามินซี (Vitamin C) อาจจะมีอาการตั้งแต่ หนาวสั่น ปากแห้งแตก มีแผลที่มุมปาก เป็นฝีที่ลิ้นและปาก อาจจะพบปุ่มฟองน้ำเป็นจุดๆ มีอาการบวม หรือมีเลือดออกตามเหงือก อย่างที่รู้กันดีว่ามะนาวนี่เต็มไปด้วยไวตามินซี ดังนั้นมะนาวจึงมีสรรพคุณที่ดีในการใช้ป้องกันและรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน
ในอดีตเวลาทหารออกภาคสนาม หรือเวลาลูกเรือออกทะเลกันเป็นเวลานานๆ มักจะตกอยู่ในสภาวะขาดไวตามินซีป่วยเป็นโรคเลือดออกตามไรฟันกัน ซึ่งก็ถือว่าเป็นโรคร้ายแรงเชียวในมัยนั้น หลังๆ มานี่ทหารหรือลูกเรือมักจะบริโภคมะนาวเพราะรู้กันว่าในมะนาวนี่เต็มไปด้วยไวตามินซีนั่นเอง
มะนาวกับการใช้บำรุงผิว
เราใช้ประโยชน์จากมะนาวในการใช้บำรุงผิวเรากันมาช้านานแล้ว ไม่ว่าจะเป็นการใช้มะนาวโดยตรงหรือจะใช้เป็นส่วนประกอบในเครื่องสำอางก็แล้วแต่ น้ำมะนาวและน้ำมันหอมละเหยจากมะนาวค่อนข้างจะมีประโยชน์ต่อสุขภาพผิวพรรณของเราเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะบริโภคเข้าไปหรือจะใช้ภายนอกก็ตามเถอะ มะนาวจะมีส่วนช่วยคืนความชุ่มชื้นให้แก่ผิวพรรณ ผิวส่องประกายเปล่งปลั่งมีน้ำมีนวล ลดกลิ่นตัว ป้องกันผิวพรรณจากการติดเชื้อต่างๆ
เนื่องจากในน้ำมะนาวเป็นแหล่งของไวตามินซี และฟลาโวนอยด์ (Flavonoids) ซึ่งเป็นสารต่อต้านอณุมูลอิสระที่ดี มีสรรพคุณที่ดีในการยับยั้งการติดเชื้อ และฆ่าเชื้อโรค ดังนั้นน้ำมะนาวจึงสามารถใช้กำจัดรังแค รักษาผดผื่นและรักษาอาการฟกช้ำ ฯลฯ
ในน้ำมะนาวประกอบไปด้วยกรดซิตริค (Citric Acid), กรดมาลิค (Malic Acid) และกรดแอสคอร์บิก (Ascorbic Acid) ซึ่งเป็นกรดผลไม้ (AHA: Alpha Hydroxy Acids) ซึ่งเป็นส่วนประกอบที่นิยมใช้ในเครื่องสำอาง มีสรรพคุณช่วยให้เซลผิวที่เสื่อมสภาพหลุดไป พร้อมๆ กับช่วยกระตุ้นการสร้างเซลผิวใหม่ ช่วยให้รอยจุดด่างดำดูเจือจาง
มะนาวให้ความรู้สึกสดชื่น
มะนาวมีน้ำมันหอมระหอยมากมายหลายชนิดเช่น ซิโตเนลัล (Citronellal), กรดซิโตเนลิลอะซีเตต (Citronellyl Acetate), ไลโมนีน (Limonene), ไลนาลูล (Linalool), เทอร์พีนีออล (Termeneol) ฯลฯ ซึ่งมีกลิ่นหอมทำให้เกิดความรู้สึกสดชื่น
มะนาวกับคุณสมบัติในการป้องกันและรักษาโรคเกาต์
โรคเกาต์หรือโรคข้อต่ออักเสบมีสาเหตุหลักๆ สองประการคือ การที่ร่างกายของเราสะสมสารอณุมูลอิสระ (Free Radical) และการที่ร่างกายคนเราเกิดการสะสมสารพิษจำพวกกรดยูริค (Uric Acid) อย่างที่เราทราบกันดีว่ามะนาวนี่เต็มไปด้วย ไวตามินซี และสารประกอบจำพวกฟลาโวนอยด์ ซึ่งมีคุณสมบัติที่ดีในการต่อต้านสารอณุมูลอิสระและการขับสารพิษออกจากร่างกาย ดังนั้นมะนาวจึงมีคุณสรรพคุณในการป้องกันและรักษาโรคเกาต์ได้
มะนาวรักษาอาการท้องผูก
คล้ายๆ กับผลิตทำความสะอาดพื้นหรือทำความสะอาดมักนิยมใช้กรดบางอย่างเป็นส่วนผสมเสมอๆ ในน้ำมะนาวเองก็มีกรดอยู่หลายชนิดซึ่งมีสรรพคุณในการช่วยทำความสะอาดระบบขับถ่ายของเราได้ดีทีเดียว กากใยในมะนาวยังสามารถป้องกันอาการท้องผูกได้ดี ดังนั้นหากเกิดอาการท้องผูกลองๆ ใช้น้ำมะนาวผมกับเกลือซักเล็กน้อย ถือว่าเป็นยาระบายที่ดีเชียว แถมยังไม่ค่อยมีผลเสียข้างเคียงอีกด้วย
มะนาวรักษาอาการไข้
นึกถึงสมัยเด็กๆ นี่ เห็นๆ คนเฒ่าคนแก่ดูเหมือนจะใช้มะนาวเป็นยาสารพัดนึกไปซะแล้ว เป็นหวัด แสบคอ หรือไอทีไร ก็บีบน้ำมะนาวผสมกับเกลือนิดๆ ทานเข้าไป แต่ก็รู้สึกว่ามันดีขึ้นจริงๆ จะน้ำมะนาวหรือน้ำจากพืชตระกูลส้ม (Citrus) แทบทั้งหมดนี่เชื่อว่ามีสรรพคุณในการใช้รักษาอาการไข้ได้ดีทั้งนั้น เพราะในน้ำมะนาวมีไวตามินซีในปริมาณสูงนั่นเอง ไวตามินซีจัดเป็นสารลดไข้ได้ค่อนข้างดี
ไม่ว่าจะชอบทานเปรี้ยวทานจัดหรือไม่ก็ตาม เวลาทานผัดไทยบีบมะนาวลงไปนิดๆ ต้มยำเสร็จสรรพตบท้ายด้วยด้วยมะนาวปรุงรส หรือจะน้ำยำหากได้ มะนาว น้ำปลา น้ำตาล ชูสามรสสร้างรสชาติได้ดีนัก ฯลฯ นี่ทำให้รู้ว่าเราเองไม่เคยขาดการบริโภคมะนาวกันเลย นี่เองกระมังที่หายากมากๆ ที่คนไทยจะป่วยเป็นโรคเลือดออกตามไรฟันกันซักคน มะนาวพืชสารพัดสรรพคุณที่ดีมีสารพัดประโยชน์จริง
